Η σημερινή ημερήσια μας εκδρομή αποτελεί το πρώτο μέρος του αφιερώματος στα βουνά της Αττικής και τα τοπόσημα τους.
Πρώτος μας σταθμός είναι το βουνό που χωρίζει την κοιλάδα της Αττικής από την κοιλάδα των Μεσογείων: o Υμηττός. Το “φυσικό παραβάν“ που διαχωρίζει την κοιλάδα του πνεύματος (Αττική), από την κοιλάδα του Οινοπνεύματος (Μεσόγεια) κατά τον φυσιοδίφη Δημήτριο Καμπούρογλου αποτέλεσε και το έναυσμα για τη σειρά εκδρομών στα αξιοθέατα αυτού του πραγματικά ορεινού όγκου που δεσπόζει στο Αττικό τοπίο.
Ο Υμηττός δεν είναι απλώς ένα βουνό. Είναι ένας ζωντανός μύθος, ένας φυσικός και πνευματικός φάρος που στέκει αγέρωχος στα ανατολικά της Αθήνας, παρατηρώντας την πόλη εδώ και χιλιετίες. Με ύψος που φτάνει τα 1.026 μέτρα και μήκος περίπου 23 χιλιόμετρα, ο Υμηττός εκτείνεται από την Καισαριανή έως τη Βούλα, αγκαλιάζοντας την Αττική με μια σπάνια αρμονία ανάμεσα στο αστικό και το φυσικό τοπίο.
Από την αρχαιότητα, ο Υμηττός ήταν τόπος λατρείας και περισυλλογής. Οι αρχαίοι Αθηναίοι τον αφιέρωσαν στον Απόλλωνα και τον Πάνα, θεότητες του φωτός και της φύσης. Στους πρόποδές του βρίσκονταν ιερά, ενώ οι φιλόσοφοι της κλασικής εποχής, όπως ο Πλάτων, περπατούσαν στα μονοπάτια του για να στοχαστούν. Ο Παυσανίας τον περιγράφει ως τόπο γεμάτο μυστήριο και πνευματικότητα.
Η ονομασία του Υμηττού ήταν διαφορετική ανάλογα με τη χρονολογική εποχή και τις εθνότητες που κατοίκησαν ή κατάκτησαν την Αττική. Το όνομά του, πιθανόν να προέρχεται από τη λέξη "ὑμήν" (πέπλο), λόγω της συχνής ομίχλης που καλύπτει τις κορυφές του, δημιουργώντας μια αίσθηση μυστηρίου και απομόνωσης. Η ηγετική του παρουσία στην Αττική και το ιδιαίτερο τοπίο του συνέδεσαν το βουνό με θρύλους για νεράιδες, μυστικά περάσματα και θεϊκές εμφανίσεις. Σύμφωνα με τα ευρήματα και τις ιστορικές πηγές, στην περιοχή του Υμηττού είχαν ιδρυθεί πολλά ιερά κατά την αρχαιότητα.
Οι Έλληνες ονόμασαν στους νεότερους χρόνους το βουνό “Τρελός”, οι Τούρκοι “Ντέλη Νταγ” που σήμαινε Τρελοβούνι και οι Φράγκοι “Monte Matto” (Τρελοβούνι) που προφανώς αποτελούσε αλλοίωση του αρχικού (Monte Ymeto). Και οι τρεις αυτές ονομασίες φανερώνουν την αστάθεια των νεφών στην κορυφή του Υμηττού, που αποτελούσε και δείκτη των καιρικών μεταβολών σύμφωνα με την εμπειρική μετεωρολογία της εποχής. Kατά μια άλλη όμως ερμηνεία οφείλει το όνομά του “Tρελός” στην παραφθορά της γαλλικής λέξης tres long (επιμήκης) από το μεγάλο του μήκος
Περισσότερο από τόπος, ο Υμηττός είναι εμπειρία. Είναι η σιγή του δάσους, το άρωμα του θυμαριού, το φως που φιλτράρεται μέσα από τα πεύκα. Είναι η αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε έναν χώρο ιερό, όπου η φύση και ο άνθρωπος συνυπάρχουν αρμονικά.
Για τους Αθηναίους, είναι γνώριμος φίλος. Για τους επισκέπτες, είναι αποκάλυψη. Ο Υμηττός δεν επιβάλλεται. Σε καλεί να τον γνωρίσεις, να τον περπατήσεις, να τον αφουγκραστείς.
Και όταν σταθείς στην κορυφή του, με την πόλη να απλώνεται μπροστά σου και το Αιγαίο να λαμπυρίζει στον ορίζοντα, νιώθεις πως η γη έχει καρδιά που χτυπά. Και αυτή η καρδιά είναι ο Υμηττός.
Στο πρώτο μέρος του σημερινού μας αφιερώματος στον Υμηττό ξεκινάμε από ένα “κρυμμένο πολιτιστικό διαμάντι” που βρίσκεται στις παρυφές του βουνού και ανήκει στην “κοιλάδα του πνεύματος” : την Εθνική Γλυπτοθήκη.
Ως παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης, αποτελεί έναν μοναδικό πολιτιστικό θεσμό αφιερωμένο αποκλειστικά στη νεοελληνική γλυπτική. Ιδρύθηκε το 2004 και στεγάζεται στα ιστορικά κτίρια των πρώην βασιλικών στάβλων στο Άλσος Στρατού στο Γουδή, περιβαλλόμενη από ένα υπαίθριο πάρκο γλυπτικής έκτασης 6,5 στρεμμάτων. Η Γλυπτοθήκη φιλοξενεί περισσότερα από 150 έργα που καλύπτουν δύο αιώνες ελληνικής γλυπτικής, από τους λαϊκούς μαρμαροτεχνίτες της Τήνου έως τα σύγχρονα κινητικά γλυπτά, προσφέροντας μια εποπτική εικόνα της εξέλιξης της τέχνης στην Ελλάδα. Η μόνιμη συλλογή είναι οργανωμένη σε θεματικές ενότητες όπως «Νεοκλασική Γλυπτική», «Ανθρωποκεντρισμός», «Αφαίρεση», «Μοντερνισμός και Παράδοση», ενώ παρουσιάζονται και έργα ξένων καλλιτεχνών. Η Εθνική Γλυπτοθήκη δεν είναι απλώς μουσείο, αλλά ένας ζωντανός χώρος πολιτισμού, εκπαίδευσης και αισθητικής εμπειρίας, που τιμά τους Έλληνες γλύπτες και αναδεικνύει τη συμβολή τους στη διαμόρφωση της νεότερης ελληνικής ταυτότητας.
Ξεναγός μας η μοναδική αφηγήτρια κυρία Κάτια Λιάπη
Αφήνουμε πίσω μας την κοιλάδα του πνεύματος και συνεχίζουμε με πούλμαν για τα Μεσόγεια της Αττικής (την κοιλάδα του οινοπνεύματος)! Εδώ θα επισκεφτούμε και θα ξεναγηθούμε στο Μουσείο Βορρέ. Ιδρύθηκε το 1983, είναι ένα διαχρονικό μουσείο λαϊκής και σύγχρονης τέχνης στην Παιανία. Διαθέτει έκταση άνω των 18 στρεμμάτων στα οποία υπάρχουν διάφορα κτήρια, κήποι και αυλές, τα οποία κατανέμονται ανάμεσα στις συλλογές της λαογραφίας και της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Στις εγκαταστάσεις του περιλαμβάνονται πάνω από 6000 εκθέματα τα οποία καλύπτουν μια ευρεία χρονική περίοδο της ελληνικής ιστορίας και τέχνης. Επίσης περιλαμβάνει δύο σπίτια την εποχής της Τουρκοκρατίας, μαζί με σταύλο και πατητήρι. Το μουσείο είναι δωρεά της οικογενείας Βορρέ προς το ελληνικό κράτος.
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να τιμήσουμε δεόντως την κοιλάδα του πνεύματος; Μα φυσικά η επίσκεψη μας σε ιδιαίτερο οινοποιείο της περιοχής στο οποίο θα ξεναγηθούμε και θα δοκιμάσουμε τα κρασιά της Μεσογαίας;!
Με όμορφες εικόνες, απίστευτες γνώσεις επιστρέφουμε στη βάση μας και κλείνουμε άμεσα τη θέση μας για το δεύτερο μέρος του αφιερώματος, αφιερωμένο στη φύση, το μέλι και τις μονές του Υμηττού !
Συμμετοχές περιορισμένες (30 άτομα), κλείστε άμεσα την θέση σας!
