ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΒΟΙΩΤΙΚΟΥ ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ-ΛΙΒΑΔΕΙΑ

Στο πλαίσιο του θεματικού οδοιπορικού μας στους επτά σταθμούς της “Διαδρομής Φύσης και Πολιτισμού της Στερεάς Ελλάδας” και αφού ολοκληρώσαμε την επίσκεψη στον πρώτο κόμβο, τη Θήβα και το Αρχαιολογικό της Μουσείο, συνεχίζουμε στον επόμενο σταθμό : τον Ορχομενό της Βοιωτίας. 

Αναχωρούμε από το Σύνταγμα στις 08.00 με προορισμό το Αρχαιολογικό Πάρκο του Ορχομενού, στο οποίο ξεναγούμαστε στην Τριλογία των μνημείων που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής το ένα από το άλλο : τον Μυκηναϊκό τάφο του Μινύα (13ος αιώνας π.Χ), το Θέατρο των Ελληνιστικών χρόνων (τέλη 4ου αιώνα π.Χ.) και τον Βυζαντινό Ναό της Μονής Σκριπούς (9ος αιώνας μ.Χ.).  

O Παυσανίας, όταν επισκέφθηκε τον μνημειώδη θολωτό Τάφο του Μινύα , θαύμασε τον τρόπο κατασκευής του αντιπαραβάλλοντάς τον με τα κυκλώπεια τείχη της Τίρυνθας και τις πυραμίδες της Αιγύπτου (Παυσανίου, Βοιωτικά ΙΧ, 38). Για τους αρχαιολόγους,  ο τάφος του Μινύα  θεωρείται ανώτερος του τάφου του Ατρέως των Μυκηνών (τόσο για την τεχνική του τελειότητα, όσο και για την εσωτερική του διακόσμηση) κι ένα από τα πιο έξοχα μνημεία της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής.  

Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το Θέατρο, το οποίο κοσμούσε την αγορά της πόλης του Ορχομενού. Οι επιγραφές που βρέθηκαν ανάμεσα στα μαρμάρινα εδώλια κατέγραψαν τους μουσικούς, θεατρικούς και ποιητικούς αγώνες που πραγματοποιούνταν εκεί προς τιμή των Χαρίτων τις κόρες του Δία και της Ευρυνόμης, των σημαντικότερων θεοτήτων της περιοχές. Στο θέατρο πραγματοποιούνταν μουσικοί αγώνες και από τη σκηνή του έχουν διαβεί κιθαριστές, αυλητές, κήρυκες, σαλπιστές, κωμωδοί, ραψωδοί, τραγωδοί και καλλιτέχνες από όλα τα μέρη της Ελλάδας, της Μικράς Ασίας και της Ιταλίας οι οποίοι συνέρρεαν στον Ορχομενό για να διαγωνιστούν. 

Συνεχίζοντας θα επισκεφτούμε τον περίφημο ναό της Παναγίας της Σκριπούς, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της πρώιμης Μεσοβυζαντινής εποχής. Ο σημερινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο, με προεξέχουσες τις κεραίες του σταυρού και στενό νάρθηκα δυτικά. Είναι εντυπωσιακό ότι, στην τοιχοδομή του ναού έχει εντοιχιστεί άφθονο αρχαίο υλικό  προερχόμενο από τα παρακείμενα μνημεία της ιστορικής πόλης του Ορχομενού. Σπόλια, σπόνδυλοι κιόνων, πελεκημένα αγκωνάρια, επιτύμβιες στήλες, ακόμα και ένα ηλιακό ρολόι, κοσμούν εμφανώς τους εντυπωσιακούς  τοίχους. Λέγεται, άλλωστε, ότι η Σκριπού οφείλει το προσωνύμιο της στις πολλές επιγραφές, τα σκρίπτα, που τη διακρίνονται στο διάκοσμο της έως σήμερα. 

Συνεχίζουμε την περιήγηση μας σε ένα επίπεδο μονοπάτι που ακολουθεί την πορεία ενός ήρεμου ποταμού, για να συναντήσουμε την “Ακιδαλία πηγή της Αφροδίτης” ή “Πηγή των Χαρίτων”, η οποία βρίσκεται σε θέση πλούσια σε φυσική ομορφιά και βλάστηση, στολισμένη με θρύλους και μύθους.    

Κατά την ελληνική μυθολογία εδώ γεννήθηκαν οι θυγατέρες του Δία και της Ευρυνόμης, οι τρείς Χάριτες που συνόδευαν τη θεά Αφροδίτη. Η Αγλαΐα (λάμπουσα), η Ευφροσύνη (χαρά της ψυχής), και η Θάλεια (ανθίζουσα τα φυτά), και εδώ έλουζαν την Αφροδίτη, την αρωμάτιζαν και την έντυναν με τον "αμβρόσιο πέπλο" που τον ύφαιναν αυτές οι ίδιες. 

Αφού απολαύσουμε τη φύση και επισκεφθούμε το παρακείμενο ιχθυοτροφείο, αναχωρούμε για τον επόμενο σταθμό της σημερινής περιήγησης μας τη Λιβαδειά. όπου θα απολαύσουμε την βόλτα μας πλάι στα νερά της Έρκυνας, τα νερά της μνήμης και της λησμοσύνης! 

O ποταμός της Έρκυνας πηγάζει από το νότιο τμήμα της Λιβαδειάς, διασχίζει το κέντρο της πόλης και εκβάλλει στον Βοιωτικό Κηφισό. Η περιοχή των πηγών του ποταμού, γνωστή ως Κρύα αποτελεί κύριο τόπο αναψυχής και περιπάτου, με κύρια χαρακτηριστικά τα αιωνόβια πλατάνια, τους μικρούς καταρράκτες και τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια. Τα ορμητικά νερά του ποταμού χρησίμευαν τον 19ο αιώνα, ώστε να κινούνται οι τροχοί των μύλων και οι μηχανές των εργοστασίων, συμβάλλοντας καθοριστικά στη βιομηχανική ανάπτυξη της πόλης με εκκοκκιστήρια, πιεστήρια, νηματουργεία, κλωστήρια, αλευρόμυλους και νεροτριβές. Σήμερα, ο Νερόμυλος και η Νεροτριβή αποτελούν δύο χαρακτηριστικά κτήρια εκείνης της εποχής. 

Στην περιοχή που βρίσκονται οι πηγές, λειτουργούσε κατά την αρχαιότητα ένα “παράξενο” μαντείο, το μαντείο του Τροφωνίου Διός. Η ιδιαιτερότητα του μαντείου έγκειται στο γεγονός ότι βρισκόταν μέσα σε σπήλαιο και στη διαδικασία που έπρεπε να ακολουθήσουν, όσοι ήθελαν να πάρουν χρησμό. Οι επισκέπτες έπιναν αρχικά το νερό της Λήθης για να ξεχάσουν όσα είχαν στο μυαλό τους και μετά το νερό της Μνήμης για να θυμούνται όσα θα ακούσουν μέσα στο μαντείο. Για να πάρουν τον πολυπόθητο χρησμό, έπρεπε να συρθούν ανάσκελα σε μια υπόγεια τρύπα, κρατώντας μελόπιτες για τα ερπετά που θα συναντούσαν. Εκεί παρέμεναν για ώρες, ίσως και ημέρες, πριν επιστρέψουν στα εγκόσμια. Πριν αποχωρήσουν, εκμυστηρεύονταν συχνά συντετριμμένοι από όσα είδαν και άκουσαν, στους ιερείς. Για να συνέλθουν από την απόκοσμη εμπειρία τους και να ευθυμήσουν ξανά, για τους περισσότερους, περνούσε πολύ καιρός.   
Μετά την ολοκλήρωση της ξενάγησης μας θα έχουμε χρόνο να απολαύσουμε τη βόλτα, τον καφέ ή το γεύμα μας σε κάποιο από τα ταβερνάκια στον πλακόστρωτο πεζόδρομο πλάι στα γάργαρα νερά. 

Παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής, γεμάτοι, νέες γνώσεις, εικόνες και αναμνήσεις από το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στο “Διαδρομής Φύσης και Πολιτισμού της  Στερεάς Ελλάδας” και κλείνουμε τη θέση μας για τον τρίτο σταθμό του οδοιπορικού στη Σκύρο, τις Απόκριες του 2026. 

Εκτιμώμενη ώρα επιστροφής στην Αθήνα, στις 20.00. 

Ξεναγός μας ο κ. Γεώργιος Μοστράτος, διδάκτωρ Κλασικής Αρχαιολογίας, μόνιμος αρχαιολόγος του Υπουργείου Πολιτισμού (ΟΔΑΠ) και πιστοποιημένος ξεναγός.

Εισιτήριο εισόδου στον Θολωτό τάφο & Θέατρο: Δωρεάν 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Κατά την επίσκεψη σε ανοικτούς αρχαιολογικούς χώρους είναι σημαντικό να φοράτε κατάλληλα αντιολισθητικά υποδήματα (αθλητικά ή κατά προτίμηση πεζοπορικά). Να έχετε μαζί σας νερό, καπέλο, αντιηλιακό, αδιάβροχο και ελαφρύ σνακ και εφόσον χρειάζεσθε και πεζοπορικά μπατόν.