ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ και ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΛΑΥΡΙΟ

Στο πλαίσιο των ιδιαίτερων πολιτιστικών μας αφιερωμάτων, επισκεπτόμαστε την περιοχή της Λαυρεωτικής με συνοδό και ομιλητή τον Σταύρο Ιατρού.

Αφετηρία του οδοιπορικού μας η Μακρόνησος, ένα μακρόστενο, βραχώδες νησί της Αττικής, που βρίσκεται απέναντι από το Λαύριο. Στην αρχαιότητα ονομαζόταν “Μάκρις” λόγω του στενόμακρου σχήματός του. Ο Στράβων την αναφέρει ως «Κρανάη» αλλά ονομάστηκε και νήσος Ελένη, επειδή λέγεται ότι η Ωραία Ελένη έφτασε εκεί μετά την άλωση της Τροίας. Το νησί είναι σχεδόν ακατοίκητο και φημίζεται για το άγριο τοπίο του, τους χαμηλούς θάμνους, τα γαλάζια νερά και την πλούσια ορνιθοπανίδα. Έκπληξη αποτελεί η παρουσία μελισσοκόμων επάνω στο νησί, οι οποίοι και παράγουν το εξαιρετικό μέλι Μακρονήσου.

Τη Μακρόνησο οι νεότεροι ίσως να την γνώρισαν μέσα από τους στίχους και την μουσική του Διονύση Σαββόπουλου το 1976, για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη Happy Day :

«Ξέρω ανθρώπους σαν κι εσάς
που μου λεν μη τα ρωτάς
γύρω στο ’48
πέρασα από εκεί κι εγώ,
ήταν μέρες φοβερές
η Μακρόνησος που λες»

Το νησί είναι ωστόσο περισσότερο γνωστό για τη σκοτεινή του ιστορία ως τόπος εξορίας και βασανιστηρίων κατά τον 20ό αιώνα καθώς είχε χρησιμοποιηθεί άλλες δύο φορές ως στρατόπεδο. Την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων 1912-13, που μεταφέρθηκαν εκεί Τούρκοι και Βούλγαροι αιχμάλωτοι, και την περίοδο 1922-23, όταν εγκαταστάθηκαν, προσωρινά, στο νησί πρόσφυγες από τον Πόντο και από τα παράλια της Μικράς Ασίας.

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και τα επόμενα χρόνια, χιλιάδες άνθρωποι – πολιτικοί κρατούμενοι, διανοούμενοι, αγωνιστές – στάλθηκαν στη Μακρόνησο για να εκτίσουν ποινές ή να «αναμορφωθούν». Τα ερειπωμένα στρατόπεδα, τα κτίρια, οι εκκλησίες και τα μνημεία διατηρούν τη μνήμη εκείνης της εποχής ζωντανή. Στο νησί θα επισκεφθούμε τα στρατόπεδα εξορίας: Αν και πολλά από τα κτίρια δεν είναι συντηρημένα, αρκετά διατηρούνται και μαρτυρούν το παρελθόν του νησιού. Η περιήγηση στα ερείπια προκαλεί δέος και συγκίνηση. Στο νησί δεσπόζει το μνημείο της Μακρονήσου: Ένα λιτό μνημείο που υπενθυμίζει τις τραγικές στιγμές της ελληνικής ιστορίας και αποτίνει φόρο τιμής στους συνανθρώπους μας που έγραψαν την δική τους ιστορία επάνω στο νησί.

Μετά την επίσκεψη μας στη Μακρόνησο, επιστρέφουμε στην πόλη του Λαυρίου, η οποία βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Αττικής, δίπλα στο ακρωτήριο Σούνιο.

Το Λαύριο είναι γνωστό ήδη από την αρχαιότητα για τα πλούσια μεταλλεία αργύρου και μολύβδου. Τα μεταλλεία του αποτελούσαν τη βασική πηγή πλούτου της αρχαίας Αθήνας, καθώς από εκεί προέρχονταν τα νομίσματα που χρηματοδότησαν τον πανίσχυρο αθηναϊκό στόλο και τα μεγάλα έργα της πόλης. Ο «Χρυσός Αιώνας» της Αθήνας, μάλλον θα έπρεπε να αποκαλείται «Αργυρός Αιώνας», χάρη στα πλούσια κοιτάσματα αργύρου που στήριξαν το αθηναϊκό όραμα.

Στα νεότερα χρόνια, από τον 19ο αιώνα και μετά, το Λαύριο έγινε ξανά σημαντικό βιομηχανικό κέντρο, καθώς οι μεταλλευτικές εταιρείες ανέπτυξαν την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Εκεί γράφτηκε ένα μεγάλο κομμάτι της νεότερης ιστορίας, «Τα Λαυρεωτικά», τα οποία θα αποτελέσουν και τον πυρήνα της ξενάγησης μας στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, το οποίο στεγάζεται σε κτίρια του παλιού βιομηχανικού συγκροτήματος και λειτουργεί ως χώρος πολιτισμού, εκθέσεων και επιστημονικών δραστηριοτήτων.

Στη συνέχεια επισκεπτόμαστε το Ορυκτολογικό Μουσείο του Λαυρίου, το οποίο  περιλαμβάνει μία πολύτιμη συλλογή πετρωμάτων. Ιδρύθηκε το 1986 από την Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής (Ε.ΜΕ.Λ.) και στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο τμήμα του ιστορικού μεταλλοπλυσίου του 1875. Προβάλλει περίπου 600–740 εκθέματα από 220 μοναδικά είδη ορυκτών που εντοπίστηκαν στη Λαυρεωτική, με διαρκώς αυξανόμενη συλλογή άνω των 3.200 τεμαχίων. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζουν σπάνια ορυκτά όπως ο κτενασίτης, ο λαυριονίτης, η σερπιερίτης και η σπανγολίτης, καθώς και εργαλεία εξόρυξης και μολύβδινες “χελώνες” εμπορίου. Το μουσείο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Ανδρέα  Κορδέλλα, του μεταλλειολόγου που συνέβαλε στην επανεκμετάλλευση των αρχαίων μεταλλείων, με μνημείο στον περίβολο από την γλύπτρια Ειρήνη Χαριάτη.

Μετά το πέρας των ξεναγήσεων, ακολουθεί ελεύθερος χρόνος στο Λαύριο για (προαιρετικό-έξοδα ατομικά) γεύμα ή περιήγηση στην πόλη του Λαυρίου.

Και γιατί όχι...να γευτούμε και τους φημισμένους παραδοσιακούς εργολάβους από το ζαχαροπλαστείο Νίτης.

Ελάτε μαζί μας σε μια γνωριμία με τον πανάρχαιο ορυκτό πλούτο και την νεότερη ιστορία της Λαυρεωτικής.

 

Τι να προσέξετε!

• Στη Μακρόνησο δεν υπάρχουν οργανωμένες υποδομές, γι’ αυτό πρέπει να έχετε μαζί σας οπωσδήποτε ένα λίτρο νερό, πρόχειρο σνακ, αντηλιακό και οπωσδήποτε καπέλο. Οι δρόμοι είναι βατοί, αλλά χωμάτινοι και υπάρχει ήπια ανηφόρα σε κάποια σημεία, οπότε καλό είναι να φοράτε κλειστά πεζοπορικά παπούτσια ή αθλητικά. Αν χρησιμοποιείτε μπατόν, καλό είναι να τα έχετε μαζί σας.
• Για την πρόσβαση στη Μακρόνησο δεν υπάρχει τακτική συγκοινωνία, οπότε η μετάβαση γίνεται με ναυλωμένα πλοιάρια. Επειδή ο καιρός είναι απρόβλεπτος, καλό είναι να έχετε μαζί σας αντιανεμικό/αδιάβροχο σε περίπτωση που υπάρχει αέρας ή κύμα, καθώς και μία δεύτερη αλλαξιά ρούχα σε περίπτωση που βραχείτε.
• Ο σεβασμός στον χώρο και τη μνήμη είναι απαραίτητος, καθώς το νησί αποτελεί τόπο ιστορικής σημασίας.
• Η πρόσβαση στο νησί εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες. Αν υπάρξει απαγορευτικό δελτίο από το Λιμενικό για την πρόσβαση στη Μακρόνησο, η εκδρομή θα διεξαχθεί κανονικά και θα πραγματοποιηθεί περιήγηση στα αξιοθέατα του Λαυρίου: Aρχαίο Θέατρο του Θορικού, Αρχαία Πλυντήρια, Αρχαιολογικό Μουσείο Λαυρίου, Ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου και ξενάγηση στο Λαύριο.

Λόγω του αναμενόμενου μεγάλου ενδιαφέροντος του κοινού για τη Μακρόνησο, έχουμε προβλέψει δύο αναχωρήσεις για το Λαύριο για να εξυπηρετηθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι, με ασφάλεια κατά τις ξεναγήσεις και τις μετακινήσεις του γκρουπ.

Για την κράτηση σας, παρακαλούμε δηλώστε άμεσα τη συμμετοχή σας, στο mail info@memnontravel.gr ή επικοινωνώντας με το γραφείο μας στο 2103240036.